Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ

Η θρησκευτική παράδοση

Στην Σκόπελο βρίσκονται διάσπαρτες εκκλησίες, εξωκκλήσια και μοναστήρια, 200 περίπου στον αριθμό. Τους ναούς αυτούς, οι σκοπελίτες  τους φροντίζουν με ευλάβεια και σεβασμό, διατηρώντας αυστηρά τη θρησκευτική τους παράδοση.

  Στη Χώρα της Σκοπέλου, υπάρχουν περίπου 40 εκκλησίες και 4 ενορίες.  Η «Παναγία Φανερωμένη», η «Παναγία Παπαμελετίου», ο «Άγιος Παντελεήμων» και οι  «Τρείς Ιεράρχες» και ο μητροπολιτικός ναός της «Γέννησης του Χριστού». Χαρακτηριστικός είναι ο ναός της «Παναγίας του Πύργου», που βρίσκεται πάνω στον βράχο στο παλιό λιμάνι της Σκοπέλου και έχει κοσμήσει κατά καιρούς, εξώφυλλα περιοδικών  και κάρτ ποστάλ, βρίσκεται στις φωτογραφίες όλων των επισκεπτών του νησιού και αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Σκοπέλου. Αξιόλογη είναι επίσης και η «Επισκοπή Σκοπέλου», που προοριζόταν για έδρα του Επισκόπου Σκοπέλου, που  έμεινε όμως ημιτελής.

Η ύπαρξη του τόσο μεγάλου αριθμού μονών και εκκλησιών, εξηγείται από τον  Πάτερ Κωνσταντίνο Καλλιανό: «η βαθύτατη θρησκευτικότητα των κατοίκων έχει να εμφανίσει ένα μεγάλο αριθμό μονών και εκκλησιών με φορητές εικόνες, τέμπλα και τοιχογραφίες αρίστης τέχνης. Σε αυτό συνέτεινε  και η οικονομική ευρωστία, που είχε το νησί λόγω της εμπορικής ναυτιλίας που ήταν από τα τέλη του   17^ο έως 19^ο αιώνα σε μεγάλη ακμή. Ωστόσο καθοριστικός ήταν και ο ρόλος του Αγίου Όρους, το οποίο μέσω των μετοχίων, που υπάρχουν μέχρι σήμερα, ικανά σύνδραμε τον πιστό λαό. Σημαντική υπήρξε και η παρουσία των Αγίων στο νησί, όταν τον 4^ο αιώνα έχουμε την παρουσία αλλά και το μαρτύριο του πρώτου Επισκόπου Σκοπέλου, του Αγίου Ρηγίνου, η παρουσία του Ιεροθέου του Ιβηρίτου, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και του Αγίου Νεκταρίου.»

ΕΚΚΛΗΣΙΑ Η ΠΑΡΟΙΚΟΥΣΑ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ

«Ένα από τα νησιά του Ελλαδικού χώρου, τα οποία σεμνύνονται για την εκκλησιαστική παράδοση και ζωή, είναι η Σκόπελος, το μεγαλύτερο νησί των Βορείων Σποράδων.

Το νησί αυτό, εκτός από τις φυσικές καλλονές, με τις οποίες έχει προικισθεί από τον πάνσοφο και φιλάνθρωπο Δημιουργό Θεό, διαφυλάσσει ως «θησαυρόν ατίμητον» την Ορθόδοξη πνευματική ζωή, που πιστοποιείται από την ευλάβεια των Σκοπελιτών, η οποία έχει ως τεκμήρια τις δύο εκατοντάδες ιερά καθιδρύματα, τα οποία και επιμερίζονται σε μοναστήρια, μονύδρια, ενοριακούς ναούς και παρεκκλήσια, αλλά και σε μικρά, γραφικά εξωκκλήσια.

Η νήσος Σκόπελος, μαζί με την Σκιάθο και την Αλόννησο αποτελούν ένα «πολύτιμο περιδέραιο» στο σώμα της Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων, στην οποία και ανήκουν.

Οι Άγιοι, με προεξάρχοντα τον ένδοξο ιερομάρτυρα Ρηγίνο, προστατεύουν, από πάσης ορατής και αοράτου επιβουλής, τις Σποράδες νήσους, αλλά και ολόκληρη την Τοπική μας Εκκλησία, γι’ αυτό και πάντοτε καταφεύγουμε στη σκέπη τους και επιζητούμε τις ακοίμητες πρεσβείες τους.

Είναι ωστόσο και φάροι φωτεινοί για το ευσεβές Πλήρωμα, τους χριστιανούς της Επισκοπής μας, ιδιαιτέρως εκείνους της Σκοπέλου, οι οποίοι εξακολουθούν να τρέφονται από την παράδοση των Αγίων και των πατέρων τους και να παραμένουν, παρά τους «χαλασμούς των καιρών», πιστοί στην ζώσα παράδοση και την Αλήθεια των πραγμάτων.

Καλούμε τους αναγνώστες του φιλόξενου Περιοδικού «DISCOVER SKOPELOS», να επισκεφθούν το νησί μας, να χαρούν τις ομορφιές της φύσεως και να «ανακαλύψουν» μέσα απ’ αυτές την στοργική παρουσία του Δημιουργού. Θα είναι, κυριολεκτικά, μια «μεγάλη αποκάλυψη» και την ευχόμαστε!

+ο Μητροπολίτης Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ»

Αξίζει να αναφέρουμε μερικές από τις σπουδαιότερες μονές..        

Ιερά Μονή του Αγίου Ρηγίνου, πολιούχου του νησιού, βρίσκεται 2 χιλ. περίπου βόρειο-δυτικά  από την πόλη της Σκοπέλου.  Η επιγραφή που βρίσκεται εκεί , αναγράφει οτι κτίστηκε το 1728, πιθανόν στα ερείπια παλαιότερης, βυζαντινής μονής. Το σημερινό κτίσμα κατασκευάσθηκε τη δεκαετία του 1960 πάνω στον λόφο, στον οποίο θάφτηκε το ιερό λείψανο. Στην αυλή του μοναστηριού υπάρχει η σαρκοφάγος του Αγίου Ρηγίνου, πρώτου επισκόπου του νησιού, ο οποίος μαρτύρησε τον 4ο αιώνα μ.Χ..  Στην μονή υπάρχουν κελιά , και στο προαύλιο κρήνη. Τμήμα του Ιερού λειψάνου φυλάσσεται στην Χώρα στον καθεδρικό ναό «Γέννηση του Χριστού». Ο Άγιος Ρηγίνος, υπήρξε ο πρώτος Επίσκοπος Σκοπέλου, πέθανε μαρτυρικά όταν δεν δέχτηκε να αλλάξει την πίστη του. Αποκεφαλίστηκε στη θέση «Γεφύρι», όπου και υπάρχει το εικονοστάσι του, μαζί με άλλους  40 σκοπελίτες χριστιανούς το 362 μ.χ. Οι κάτοικοι της Σκοπέλου προς τιμήν του δίνουν το όνομα Ρήγας και  Ρηγίνα στα παιδιά τους. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, κατά τη διάρκεια της καταστροφικής πλημμύρας στο νησί, το καντηλάκι του στο εικονοστάσι, παράμεινε αναμμένο, παρόλο που περνούσαν 2 μέτρα ορμητικά νερά από πάνω του. Οι κάτοικοι μιλούν για «θαύμα».

 Ιερά Μονή  της Ευαγγελίστριας. Το μνημείο  που διασώζεται στη Σκόπελο είναι βυζαντινό και λειτουργεί ως μονή. Από τη μονή διασώζεται το καθολικό και ο φρουριακός περίβολος, χρονολογείται στο τέλος του 18^ου αιώνα. Είναι κτισμένη  στην πλαγιά του όρους «Παλούκι»  και έχει εξαιρετική θέα προς την πόλη της Σκοπέλου. Η απόσταση από την Χώρα είναι 3,5  χιλ. Τη μονή αυτή έκτισε ο παππούς του σκοπελίτη, λόγιου, συγγραφέα και μοναχού Καισάριου Δαπόντε, Ιωάννης Γραμματικός ενώ ο πατέρας του Χατζηστεφανής Δαπόντες είχε οικοδομήσει το καθολικό. Στη μονή υπάρχει και η σπουδαίας αξίας εικόνα της «Παμμακάριστου», την οποία έκανε δώρο στον Καισάριο Δαπόντε, η σύζυγος του Μαυροκορδάτου και η οποία προϋπήρχε σε εκκλησία της Ρουμανίας.

  Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου. Βρίσκεται στην κορυφή του βουνού «Παλούκι», ιδρυμένη το 1612 από τον ιερομονάχο και πρώτο ηγούμενο  της Συμεών σε απόσταση 4 χιλ. περίπου από την Χώρα της Σκοπέλου με εξαιρετική θέα επίσης προς όλο το νησί. Οι θαυμάσιες Εικόνες του ανάγονται στον 16ο -18ο αιώνα. Το δάπεδο αποτελείται από πήλινες πλάκες.  Στην παλαιά τράπεζα της Μονής, υπάρχει τοιχογραφία με το δεύτερο ηγούμενο της Μονής, τον Φιλάρετο. Στην Μονή υπάρχουν τα παρεκκλήσια του Αγίου Γεώργιου, των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, των Αγίων Νεκταρίου και Ρηγίνου επισκόπου Σκοπέλου. Έξω από την Μονή, των Αγίων Πάντων (κοιμητηριακός) και της Οσίας Πολυξένης.

Ιερά Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Βρίσκεται απένταντι από την Μονή του Ευαγγελισμού. Θεωρείται από τα αρχαιότερα μοναστήρια του νησιού και υπολογίζεται ότι κτίστηκε προς το τέλος του 15^ου αιώνα. Αξιόλογο είναι το τέμπλο του  16^ου αιώνα με φυτικό διάκοσμο. Χαρακτηριστικό στοιχείο της μονής είναι ο ναός, που αντιγράφει της αγιορείτικη αρχιτεκτονική Η εκκλησία έχει λιθόστρωτο πάτωμα. Το 1821 υπήρξε καταφύγιο μοναχών από το Άγιο Όρος, οι οποίοι μετέφεραν κειμήλια και ιερά λείψανα. Η μονή αποτελείται από δύο πτέρυγες με το αρχονταρίκι και τον ξενώνα, την κουζίνα και τα κελιά των μοναχών. Εντός βρίσκονται επίσης το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Στην ανατολική πλευρά ορθώνεται ο πύργος της μονής, το παρατηρητήριο.

Ιερά Μονή Αγίων Ταξιαρχών. Η μονή βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ. από τη Γλώσσα Σκοπέλου.  Ιδρύθηκε περίπου το 1672. Πρόκειται για μια μονή,  με ψηλό λιθόκτιστο περίβολο, το οποίο αποτελείται από το καθολικό και τη βόρεια πτέρυγα των κελιών, η οποία αποτελεί επίσης τμήμα του περιβόλου ενώ υπάρχει και νότια πτέρυγα κελιών. Στο προαύλιο της μονής διατηρούνται υπολείμματα παλαιοχριστιανικού  ναού του 672 μ.χ. Εκτός του περιβόλου σώζεται οστεοφυλάκιο, ενώ νότια της μονής βρίσκεται κρήνη. Έχει ανακαινειθεί προσφάτως.

Συντάκτης : Σπυριδούλα Μπετσάνη

Συνέντευξη του Μητροπολίτη Χαλκίδος Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων
Κείμενο του Πατέρα Κωνσταντίνου Καλλιανού
Συλλογή Πληροφοριών για τις μονές: Skopelosweb.com
Φωτό: skopelos hotel association,  Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος
Πρώτη Δημοσίευση: Discover Skopelos 2016